YOĞURT YEMEK VE BİR DAĞ TEPESİNDE YAŞAMAK ZORUNDA DEĞİLSİNİZ AMA DİŞ İPİ KULLANMAK ZORUNDASINIZ

Nasıl yaşlandığınızı belirleyen en büyük faktör genleriniz değil, ne kadar iyi yaşadığınızdır. İnanmadınız mı? British Medical Journalde yayınlanan 20.000 İngilizin katıldığı bir araştırma aşağıdaki dört şeyi yaparak inme geçirme riskinizi yarıya indirebileceğinizi gösteriyor: günde 30 dakika aktif olma, günde beş porsiyon meyva sebze yeme ve sigara ve aşırı alkolden kaçınma.

Bu, iyi yaşlanmak için atacağınız belli adımların yanısıra, araştırmacılar yüz yaşını geçmiş insanların nasıl yedikleri, hareket ettikleri ve stresle nasıl baş ettikleri gibi konularda kendi yaşlanma sürecimizi geliştirmek için taklit edebileceğimiz belirli özellikleri paylaşma eğiliminde olduklarını keşfetti. Kuşkusuz 100 yaşına kadar yaşamanız eğer ebeveynleriniz yaşadılarsa çok mümkün. Boston Üniversitesi Tıp Fakültesinde 100 yaş ve üstü grubu çalışan Thomas Perls, Huntington’s gibi tamamen ölümcül bir hastalıktan kaçınacağınız genleriniz olduğu varsayarak “90’larınızın ilerisine kadar bağımsız olarak yaşamanızı önleyecek hiçbir şeyin olmadığına” inanıyor. Eğer ebeveynleriniz ve onların ebeveynleri çok sigara içtilerse, gerçek potansiyel ömürlerine ulaşamadan erken ölmüş olabilirler, dolayısıyla devam edin ve on alışkanlığı edinerek o üç rakamlı sayıyı amaçlayın.

1. Emekli olmayın. “Kanıtlar insanların çalışmayı birdenbire durdurduğu toplumlarda obezite ve kronik hastalık vakalarının emeklilikten sonra hızla arttığını gösteriyor” diyor Luigi Ferrucci, Baltimor Boylamsal Yaşlanma Araştırması direktörü. İtalya’nın yüz yaşını aşmış insanların yüksek oranda bulunduğu Chianti bölgesi, boş zamanı farklı şekilde yaşar. “İnsanlar emekli olduktan sonra, günün büyük kısmını küçük çiftliklerinde üzüm ve sebze yetiştirerek geçirir,” diyor. “Hiçbir zaman gerçekten hareketsiz değildirler.” Çiftçilik size göre değil mi? Yerel sanat müzenizde gönüllü okutman olun ya da Deneyimli Corplara -19 şehirde senyör gönüllüleri haftada 15 saat kadar devlet ilk öğretim okullarında çalıştıran bir program- katılın.

2. Her gün diş ipi kullanın. Arterlerinizi sağlıklı tutmanıza yardımcı olabilir. 2008’de New York Üniversitesinde yapılan bir araştırma günlük diş ipi kullanmanın ağızda bakteriye yol açan diş eti hastalığı miktarını azalttığını gösterdi. Bu bakterilerin kan dolaşımına girdiği ve arterlerdeki iltihaplanmayı tetiklediği -kalp hastalıklarının ana nedeni- düşünülüyor. Diğer bir araştırma ağızlarında yüksek oranda bakteri bulunan insanların arterlerinde kalınlaşma -kalp hastalığının başka bir belirtisi- olmasının daha olası olduğunu göstermiştir. “Gerçekten insanların en fazla ömür beklentisi yararı elde edebilmeleri için günde iki kez dişlerini diş ipiyle temizlemeleri gerektiğini düşünüyorum,” diye vurguluyor Perls.

3. Dolaşın. “Egzersiz var olan tek gerçek gençlik pınarıdır,” diyor Jay Olshansky, Chicago’daki Illinois Üniversitesinde tıp profesörü ve yaşlanma araştırıcısı. Arabanız için yağ ve yağlama işine benzer. Yapmak zorunda değilsiniz ama arabanız kesinlikle daha iyi çalışır.” Bütün araştırmalar ruh halinizi, zihinsel keskinliğinizi, dengeyi, kas kitlesini ve kemikleri geliştirmek için egzersizin yararlarını belgelemiştir. “Ve yararı ilk çalışmanızdan sonra hemen kendini gösterir” diye ekliyor Olshansky. “Eğer bir spor salonu faresi değilseniz üzülmeyin. En büyük yararı görenler sadece çevrede ya da çevredeki bir alışveriş merkezinde günde 30 dakika kadar yürümekten başka birşey yapmayanlardır. Direnç antrenmanlarıyla kas geliştirme de idealdir fakat yoga dersleri benzer güç antrenmanı etkisi verir, eğer ağırlık kaldırma çalışmıyorsanız.

4. Kahvaltıda fiberce zengin tahıldan yapılmış yiyecekler yiyin. Özellikle sabahleyin bir porsiyon tam tahıl yemenin yaşlı insanların kan şekeri düzeyini bütün gün boyunca dengeli tutmakta yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır, Ferrucci ve meslekdaşlarının yakınlarda yürüttüğü bir çalışmaya göre. Bunu yapanlarda daha düşük oranda diyabet -yaşlandırmanın bilinen hızlandırıcısı- olur”, diyor.

5. En az altı saat uyuyun. Gününüze daha çok saat eklemek için uykunuzdan kısacağınıza, yaşamınıza daha fazla yıllar eklemek için daha çok uyuyun. “Uyku bedenimizin hücreleri yoluna koymak ve tedavi etmek için kullandığı en önemli fonksiyonlardan biridir,” diyor Ferrucci. “Yaşlı insanların gereksinim duyduğu iyileştirici REM fazını almaları için minimum uykunun altı saat olduğunu hesapladık. Yüz yaşına ulaşanlar uykuya en yüksek önceliği verirler.

6. Tam besin tüketin, destekler değil. Güçlü kanıtlar belirli besinlerden –selenyum, beta-karoten, C ve E vitaminleri- yüksek kan düzeyine sahip insanların çok daha iyi yaşlandıklarını ve bilişsel çöküş hızlarının daha düşük olduğunu göstermektedir. Ne yazık ki, bu besinlere sahip hapları almanın antiaging yararlar sağlayıp sağlamadığının bir kanıtı yok. “200 den fazla karotenoid ve 200 farklı flavonoid var tek bir domateste” diye dikkat çekiyor Ferrucci, ve “bu kimyasalların hepsi hayatı likopen ya da C vitamini gibi bildiğimiz tek besinlerin ötesinde geliştiren karmaşık etkileşime sahip.” Besin taşımayan beyaz yiyeceklerden (ekmekler, un, şeker) kaçının ve gizli besinlerin ev sahibi bütün o renkli meyva ve sebzeleri ve koyu tam tahıllı ekmekler ve tahılları tercih edin.

7. Daha az evhamlı olun. Endişelerini sağlıklı bir mizah dozuyla akıtan Woody Allen için işleyebilir ama biz diğer insanlar, nörotikler stresle baş etmek için yeni bir yol bulmak isteyebiliriz. “Yüz yaşını aşmış insanların sıkıntılarını içselleştirmedikleri ya da büyütmediklerini gösteren yeni bir çalışmamız var” diyor Perls. “Güçlüklerle mücadele etmede iyiler”. Bu doğuştan gelen özelliği aşmak zorsa stresi yönetmek için daha iyi yollar bulun: Yoga, egzersiz, meditasyon, tai chi ya da yalnızca birkaç dakika için derin soluk alma, hepsi iyidir. Dalıp gitmek, TV önünde cips yemek, devamlı içmek? Kötü, çok kötü.

8. Seventh Day Adventist gibi yaşayın. Kendini Adventist (bir Protestan Hıristiyan Kilisesi) olarak tanımlayan Amerikalıların ortalama ömrü 89’dur, ortalama bir Amerikalı’dan yaklaşık on yıl daha uzun. Dinin temel ilkelerinden biri tanrıdan ödünç alınan bir şey olduğu için bedeni korumaktır bu da sigara içmemek, alkolü abartmamak ve tatlılara aşırı düşkünlük göstermemektir. Bu dinin takipçileri meyvalar, sebzeler, fasulye çeşitleri ve çerezlere dayalı vejeteriyen diyete bağlıdır ve çok egzersiz yapar. Aileye ve topluma da çok odaklıdırlar.

9. Bir alışkanlıklar yaratığı olun. Yüz yaşını aşmışlar rutinlerine sıkı sıkıya bağlı yaşama eğilimindedir, diyor Olshansky, tüm yaşamları boyunca aynı çeşit yemeği yeme, aynı tür etkinliklerde bulunma. Her gün aynı saatte yatağa girme ve aynı saatte uyanma bedeninizi sabit bir dengede ki, yaşlanma ilerledikçe kolaylıkla bozulabilir, tutmak için diğer iyi bir alışkanlıktır. “Yaşlandıkça fizyolojiniz daha kırılganlaşır diye açıklıyor Ferrucci, “ve örneğin, bir gece birkaç saat az uyusanız ya da çok alkol alsanız bedeninizin canlılığını geri getirmek daha zorlaşır.” Bu bağışıklık savunmasını zayıflatabilir ve sizi etrafta dolaşan grip virüslerine ve bakteriyal enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale getirir.

10. Bağlantıda kalın. Arkadaşlarınızla ve sevdiklerinizle düzenli olarak bağlantıda olmanız erken ölüme yol açabilen, yaşlı dullar arasında özellikle yaygın olan depresyondan kaçınmak için bir anahtardır. Hatta bazı psikologlar yaşlı insanların egzersizden alacağı yararların en büyüğünün bir arkadaşla yürümenin ya da grup egzersizi çalışmasına gitmenin getirdiği sosyal etkileşim olduğunu düşünür. Yakın bir arkadaşla ya da bir aile üyesiyle günlük bir bağlantıya sahip olmak yaşlı insanlara onları kollayan birine sahip olma ek yararını verir. “Onlar, eğer hafızanızın gittiğini ya da daha durgun olduğunuzu düşünürlerse söylerler” diyor Perls, “ve siz kendiniz, ihtiyacınız olduğunu farketmeden önce onlar sizi bir doktora gitmeniz için iter.”

Deborah Kotz, 10 Health Habits That Will Help You Live to 100. You don’t need to eat yogurt and live on a mountaintop, but you do need to floss.

“Tırtıl tam da dünyasının bittiğini düşündüğünde kelebek olur.”
~ Anonim