Yaşlanan Ebeveynin/Eşin Bakımıyla Başa Çıkmak

İşiyle Evli.

George Edwards ve Rachel Hadas 1978’deki evliliklerinde

Rachel Hadas yaşlı ebeveynlerine bakmak zorunda kalmamıştı hiç; her iki ebeveyni de çabucak öldü, yıllar önce. Ancak o, ebeveyn bakımıyla ilgili  zihinsel resminde, özellikle de kederini paylaştığı kişinin sorumluluğundan ara sıra kopuş,  hayal ederdi.

“Bir ebeveynle ev halkıyla yaşıyorsunuz,” diyor, 63 yaşındaki Ms. Hadas. Stres dolu bir günden sonra “evinize gidebilir ve bacaklarınızı yukarı doğru uzatıp eşinize “Annem imkansız hale geliyor,”” dersiniz.

Ama yıllarca baktığınız kişi eşiniz olduğunda bu farklıdır.

Ms. Hadas ve George Edwards 1978’de evlendi. Bir kompozitör olan eşi, önemli bir bellek kaybı deneyimlemeye başladığında 60 yaşında bile değildi. Columbia Üniversitesindeki müzik profesörü pozisyonunu 2004 yılında bırakmak zorunda kaldı, 2005’de bunama tanısı kondu ve 2006’ya kadar da Manhattan Upper West Side’da çiftin evine gelen yardıma bel bağladılar. Oğulları West Coast’da yaşıyordu ve kardeşleri de uzaktaydı. Ödüllü bir şair ve bir İngilizce profesörü  olan Ms.Hadas, eşinin bakımını omuzladı, onu evde tutmak azmiyle.

Bununla birlikte pek çok yıl, “Hiç gülmedi. Hiç konuşmadı,” diyor, Ms. Hadas üzgün bir şekilde. “Artık evli olmadığınızı hissediyorsunuz.”

Evli insanlar yaşlılığın hastalıklarından ve düşkünlüklerinden rahatsız olmaya başladığında ilk savunma hattını eşleri temsil ediyor; çocuklar geç zamanlara, bazen çok geç zamanlara,  kadar aktif katılımlı bir rol üstlenmeyebiliyor. Sağlık ve hastalık konusundaki verilmiş sözleri eşler yerine getiriyor ve çoğu da bunu çok ciddiye alıyor.

Gene de erişkin çocuklardan daha zor bir işle, birçok bakımdan, karşı karşıya kalabilirler. Ms. Hadas yalnızca 60’larının başlarında ve kocası geçen sonbaharda öldüğünde 68 yaşındaydı. Ancak pek çok eş bakım işini üstlendiğinde çok daha yaşlıdır ve çoğu da kendi zayıflıkları ve kırılgan durumlarıyla mücadele ediyordur.

Bakım verdikleri evde oturan bakıcılar olduklarından, işin doğası gereği, kendi evlerine gidebilen bakıcılara göre sağlık bakımından daha fazla risk ve gerilim yaşarlar. Bir araştırma iş göremez eşler için evde bakım verenler arasındaki riskin özellikle erkekler için yüksek olduğunu ortaya çıkardı.

Bu belki de rollerin değişmesiyle ilgilidir, özellikle daha geleneksel evliliklerde. “Eğer bakıma muhtaç olan kadınsa belki kocası yemek nasıl pişirilir bilmiyordur,” diyor Boston’daki Massachusetts Genel Hastanesinde geriatrik sosyal hizmet uzmanı Barbara Moscowitz. “Pek çok kadın da görüyoruz asla banka işlerini halledemeyen. Rol değişimi çok dramatik olabilir ve bu üzücü ve kafa karıştırıcıdır.”

Dahası, eşler genellikle yardım istemekte ya da kabul etmekte daha isteksizdir. Birbirlerinin ve birlikte yarattıkları hayatın  koruyucudurlar ve güçlükleri itiraf etme korkusu hoş karşılanmayacak bir taşınmaya ya da çocuklar  ya da profesyoneller tarafından verilecek talimatlar anlamına gelir.

Ms. Mascowitz’in yönettiği eşsel destek grubunun bir katılımcısı yükünü hafifletecek her öneriye direnmiş,  bir yardımcı tutmaya gücü yetse ve ona nasıl yardım edebileceklerini soran çocukları olsa bile.  Hastalanan karısına tek başına bakmaya kararlı görünüyormuş.

“Sanırım gerçeğin ortaya çıkacağından  endişe ediyordu, bu hayatlarını sonsuza kadar değiştirirdi,” diyor,  Ms. Moscowitz.

“Eşler her şeyi kendilerinin yapmaya çalıştığı o daha derin bağlanmışlıklara sahip,” diyor,  gerontolog Steven Zarit. “Karı-kocaların eve birini getirmede sıkıntıları var, parası ödenmiş herhangi bir servisi kullanmada sıkıntı.”

Bu farklılıkların bir kısmı belki de kuşaksal, diye tahminde bulunuyor. Depresyon sırasında büyüyenler  bakım için para harcamaya isteksiz, paraları olsa da. Kendi işleri olarak gördükleri bir şeyi dış kaynaklardan temin etme konusunda da zorlukları olabilir.

Dr. Zarit’in araştırması, örneğin,  kadınların, kızları ve gelinlerinden, demanslı insanlara yardım amaçlı  erişkin bakımı programlarını kullanmada, bu programların bakım verenlerin streslerini ve depresyonlarını azalttığı gösterilse  de, daha isteksiz olduklarını gösterdi. Kadınlar yalnızca erişkin bakımını geciktirmiyor aynı zamanda eşlerini de bu programlardan çekmeleri daha olası.

“Kız çocukları kendi çocukları için bu bakım programlarını kullandılar, dolayısıyla ebeveynleri için de kullanacaklar,” diyor Dr. Zarit. “Durumu yönetmek için onlara nasıl yardımcı olunabileceğini görüyorlar.” Hanımlar için ise tersine, “eşlerini uzaklaştırmak, birkaç saat için olsa bile,  hatalı hissettiriyor, bunu tolere edemiyorlar.”

Sonuç olarak, temel ilişkilerini kaybediyorlar; yaşamlarının her yönü bunun sonuçlarını hissediyor. “Arkadaşlar? Ebeveynler? Cinsel mahremiyet? Eş olmanın gerektirdiği her şey? “ diyor, Ms. Hadas.

Destek gruplarının bakım verenlere bu konuda başa çıkmaları için yardımcı olduğu gösterilmiş ve Ms. Hadas bunların pek çoğunu denemiş. Ona göre en çok yardımcı olanı Well Spouse Topluluğu tarafından organize edileni, 21 eyalette grupların sponsorluğunu yapmış. “Bir devlet kuşuydu,” diyor. Her ne kadar erişkin çocukları ve diğer akrabaları kapsayan gruplar yararlıysa da “kimse değil ama diğer eş ne sıkıntı yaşadığınızı anlayacak.”

Well Spouse Topluluğu talebi karşılayacak yeterince yüz- yüze gruplar organize edemediğinden online forum da sağlıyor ve çok yakında da bir telefon destek grubunu gerçekleştirecek.

Ms. Hadas eşi için yardımcı tutmaya devam etti (neyse ki kocasının tanısından iki yıl önce uzun dönemli bir bakım sigortası almışlardı) ancak sonunda onu 2008’de başlayan bir seri olanağa kavuşturdu. “Lady Macbeth gibi hissetmemek zor” diyor. İçinde bulunulması çok güç bir durum. Aynı konularla yüz yüze gelmiş olan yeni arkadaşlar edinmesi  (eskilerin çoğu geri çekildi) çok fark yaratıyor ve dayanması için yardımcı oluyor.

Paula Span,  “Zaman Geldiğinde: Yaşlanan Ebeveynleri Olan Aileler Mücadelelerini ve Çözümlerini Paylaşıyor” kitabının yazarı.

http://newoldage.blogs.nytimes.com/2012/02/29/married-to-the-job/